vernis testen op meubel

Lezing over vernis testen op meubel op 15 februari 2018

Atelier lezingen, decoratie – variatie, vier behandelingen benaderd

Michiel de Vlam meubelrestaurator in Scheveningen stuurde deze uitnodiging aan zijn collega’s. De behandeling van vier bijzondere 17^e eeuwse kabinetten werden op deze  lezing uitgelicht.  Er kwamen meer dan 50 collega’s uit het hele land kijken en luisteren.

Samen met mijn collega meubelrestauratoren Derk Stomps, Machteld Jaques en Tamara Venema was ik een van de sprekers. Iedere spreker belichtte een 17^e eeuws kabinet. Ieder kabinet was weer anders en had uiteraard een andere vraagstelling.

Mijn kabinet is een Nederlands zwart lakmeubel met goudkleurige decoraties op zacht hout. De vraagstelling was hoe ik de topvernislaag kon verwijderen zonder dat de zwarte lak en gouden decoraties werden aangetast. Een uitdagende zoektocht omdat de topvernis laag niet makkelijk in oplossing ging. Het is zo’n dik vernis, lekker glad en glimmend, en stevig na gedonkerd. Die gouden voorstelling was niet goed meer te zien. Zwart  was grauw en goud was bruin geworden.  

Het onderzoek begon met kijken, fotograferen en testen, en ontdekte dat er haast twee identieke schilderingen op elkaar zaten. Dat werd nog veel duidelijker bij de vernistesten. De top schildering is van een andere samenstelling dan de onderste laag en de vorm wijkt een klein beetje af.

Brainstormen met Michiel en de andere meubelrestauratoren in het atelier en zelfs met collega’s uit Duitsland en België. Wat blijkt….in het verleden, zo in de 18^e eeuw was het helemaal niet vreemd om een meubel ‘over te schilderen’.

Tijdens het testen werd duidelijk dat een oplosmiddel alleen geen resultaat opleverde dat aan onze wensen en opgestelde criteria kon voldoen…Daarom sorteerde ik een reeks Pemulen TR2 gels en emulsies. Stap voor stap heb ik de Pemulen gels getest, buffers toegevoegd, chelators toegevoegd, surfactants en oplosmiddelen in verschillende percentages. Het resultaat is dat de topvernis kan worden verwijderd met een Pemulen gel waarbij de lak weer diep zwart toont en de gouden weer vol van glans.

Reinigings-systemen voor vernissen en ongeverniste beschilderde oppervlakken uitzoeken is het leukste onderdeel van restauratie en conservering. Daarbij Pemulen gels en emulies gebruiken is niet alleen fijn voor het object maar ook voor de restaurator omdat er minder oplosmiddelen nodig zijn. En als het interdisciplinair is wordt de uitdaging nog groter. Dank Michiel de Vlam dat je me gevraagd hebt om mee te denken en te testen.

Marjan de Visser februari 2018